Media masowe (mass media) w całej swojej historii były pod silnym wpływem technologii oraz czynników politycznych (regulacja). Wynalazek druku, telekomunikacji (telegraf, telefon, radio) a później komputera i internetu określają kolejne etapy ewolucji mediów.
Szybkie tempo upowszechnienie praktycznego wykorzystania sztucznej inteligencji związane jest głównie z rozwojem GPT-3 i GPT-4 firmy Open AI. Gwałtowny rozwój rodzi wiele obaw związanych z zagrożeniem AI dla ludzi. O zagrożeniach dla cywilizacji pisze Yuval Noah Harari – izraelski filozof. "Lęki przed sztuczną inteligencją (AI) prześladują ludzkość od samego początku ery komputerów. Dotychczas obawy te koncentrowały się na maszynach wykorzystujących środki fizyczne do zabijania, zniewalania lub zastępowania ludzi. Ale w ciągu ostatnich kilku lat pojawiły się nowe narzędzia AI, które zagrażają przetrwaniu ludzkiej cywilizacji z nieoczekiwanego kierunku. AI zyskała pewne niezwykłe zdolności do manipulowania i generowania języka, czy to za pomocą słów, dźwięków czy obrazów. AI zhakowała w ten sposób system operacyjny naszej cywilizacji" - pisze Harari.
Obawy Harariego podziela wielu przedsiębiorców i naukowców. Obawy te mają zróżnicowany charakter i dotyczą różnych aspektów funkcjonowania sztucznej inteligencji i różnych następstw jej wykorzystania. AI to tzw. General Purpose Technology – technologia o szerokim zasięgu wykorzystania w gospodarce. Do technologii tego rodzaju zaliczamy silnik parowy i elektryczność. Zakres analizy konsekwencji wykorzystania sztucznej inteligencji wymaga zatem bardzo szerokiego podejścia.
Coraz większy wpływ na regulacje sektora mediów mają aspekty związane z bezpieczeństwem narodowym. Czynnikiem sprzyjającym łączeniu tematyki mediów z bezpieczeństwem jest tendencja postrzegania informacji jako zasobu strategicznego i wzrostu znaczenia „soft power”. Koncepcja noopolityki pojawiła się w 1999 r. w pracy Johna Arquilla i Davida Ronfeldta z think tanku RAND w USA. Pojęcie noopolityki, utworzone przez połączenie greckich słów νόος nóos („wiedza”) i πολιτικός politikós (πολίτης polítēs „obywatel”, od πόλις pólis „miasto”) i oznacza w praktyce wpływanie na procesy polityczne poprzez kształtowanie w społeczeństwie, za pomocą środków masowego przekazu, pozytywnych lub negatywnych postaw wobec państw, idei, polityk.
Instytut Turinga oraz Cambridge University prowadzą badania nad bezpieczeństwem epistemicznym rozumianym jako budowaniu odporności na zagrożenia dla: zdolność społeczeństwa do generowania i oceniania wiarygodnych informacji w celu zapewnienia ich terminowości i zbiorowego podejmowania decyzji (collective decision making). Zagrożenia te obejmują dezinformację, „fałszywe wiadomości”, operacje wywierania wpływu w internecie, deep fake i inne.
W sferach wojskowych upowszechnia się pojęcie wojny kognitywej rozumianej jako intencjonalne wpływanie na to jak społeczeństwo myśli i tym samym jak podejmuje decyzje.
Wszystkie te uwarunkowania i zagrożenia muszą być obszarem refleksji środowisk związanych z bezpieczeństwem państwa oraz mediów w celu wypracowania rekomendacji dla budowania odporności państwa w obliczu wojny kognitywnej.
Szczególną rolę w budowaniu rozwiązań bezpieczeństwa kognitywnego należy przypisać głównym podmiotom tworzącym ekosystem polskich mediów.
Fundacja Innovatorium przeprowadzi debatę z udziałem ekspertów w trakcie Defence24 Days w maju br. Podstawą do debaty będzie raport o postrzeganiu roli mediów w budowaniu odporności społeczeństw.